Nhìn lại Những kỷ lục thiên tai khắc nghiệt năm 2025 và tác động sâu rộng đến đời sống toàn cầu
Năm 2025 chứng kiến hàng loạt biến động khí hậu vượt ngoài mọi dự báo, khi Những kỷ lục thiên tai khắc nghiệt năm 2025 liên tiếp bị thiết lập trên khắp các châu lục. Từ những đợt nắng nóng đạt mức “cháy bỏng lịch sử”, bão lũ dữ dội cho đến hạn hán kéo dài chưa từng có, thế giới đang phải đối mặt với thực tế rằng thiên tai ngày càng cực đoan và khó lường hơn.
Những diễn biến này không chỉ gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về tốc độ biến đổi khí hậu đang tăng nhanh hơn dự đoán, buộc các quốc gia phải tìm kiếm giải pháp ứng phó bền vững và kịp thời hơn.
Năm 2025 được ghi nhận là một trong những năm thời tiết cực đoan nhất lịch sử vì hội tụ nhiều yếu tố bất lợi cùng lúc. Trước hết, nhiệt độ toàn cầu tăng mạnh do lượng khí CO₂ vượt ngưỡng cảnh báo đã thúc đẩy hàng loạt đợt nắng nóng siêu kỷ lục ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ. Đây không chỉ là hệ quả tất yếu của biến đổi khí hậu lâu dài mà còn do chu kỳ El Niño mạnh bất thường, khiến nhiệt độ bề mặt đại dương ấm lên, ảnh hưởng trực tiếp đến mô hình mưa bão và dòng khí quyển.
Bên cạnh đó, hoạt động công nghiệp và đô thị hóa mất kiểm soát đã làm cho hệ sinh thái suy yếu nghiêm trọng. Rừng bị chặt phá khiến khả năng giữ nước giảm, dẫn đến lũ quét và sạt lở đất xuất hiện với tần suất dày hơn. Những khu vực có độ che phủ thực vật thấp như sườn đồi, rừng phòng hộ hay vùng trung du trở thành nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất mỗi khi mưa lớn kéo dài.
Một nguyên nhân quan trọng khác là biến đổi của các dòng hải lưu đại dương, đặc biệt là suy yếu của dòng hải lưu tuần hoàn ở Đại Tây Dương (AMOC). Sự thay đổi này làm rối loạn thời tiết toàn cầu, dẫn đến bão nhiệt đới hình thành nhiều hơn và mạnh hơn trước. Những cơn bão không chỉ mang theo gió giật dữ dội mà còn gây mưa lớn kỷ lục, khiến nhiều quốc gia châu Á và Mỹ Latin đối mặt với lũ lụt trên diện rộng.
Không thể bỏ qua yếu tố phát triển đô thị theo hướng bê tông hóa, vốn khiến nhiệt lượng bị giữ lại thay vì phân tán. Hiệu ứng đảo nhiệt đô thị khiến nhiều thành phố ghi nhận mức nhiệt cao hơn 3–7°C so với vùng nông thôn lân cận. Điều này tạo ra vòng xoáy nóng – khô – cháy rừng, khiến các khu vực như Úc, Canada và miền Nam châu Âu hứng chịu những trận cháy rừng chưa từng có.
Cuối cùng, sự suy giảm tính ổn định của tầng khí quyển cũng là yếu tố đáng báo động. Khi tầng đối lưu trở nên ẩm hơn và nóng hơn, nó tạo điều kiện cho dông lốc, mưa đá và lốc xoáy hình thành với tốc độ nhanh và phạm vi rộng. Một số khu vực ghi nhận hiện tượng “siêu tế bào bão” – dạng bão hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm – xuất hiện nhiều hơn bình thường.
Tổng hợp tất cả những yếu tố này đã biến năm 2025 trở thành cột mốc đầy lo ngại, khẳng định rằng thiên tai ngày càng mang tính cực đoan, bất thường và khó dự đoán hơn bao giờ hết.
Tác động của các kỷ lục thiên tai năm 2025 đối với đời sống và kinh tế
Những kỷ lục thiên tai xảy ra dồn dập trong năm 2025 đã gây ra nhiều ảnh hưởng sâu rộng mà nhiều quốc gia khó có thể phục hồi trong thời gian ngắn. Trước hết, đời sống người dân bị đảo lộn nghiêm trọng. Các đợt nắng nóng kéo dài khiến nhu cầu sử dụng điện tăng đột biến, dẫn đến quá tải hệ thống và xảy ra tình trạng mất điện cục bộ tại nhiều khu vực.
Người dân phải đối mặt với nguy cơ sốc nhiệt, mất nước và nhiều căn bệnh liên quan đến thời tiết. Hạn hán nghiêm trọng còn làm khan hiếm nguồn nước sạch, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, chăn nuôi và sản xuất nông nghiệp.
Về kinh tế, những thiên tai kỷ lục đã gây thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ USD. Nông nghiệp chịu tác động nặng nề nhất, khi nhiều cánh đồng bị cháy rụi vì nắng nóng, trong khi những vùng khác lại bị lũ quét, ngập sâu kéo dài. Điều này làm chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu bị gián đoạn, khiến giá thực phẩm leo thang, tạo áp lực lạm phát ở nhiều quốc gia. Các ngành như du lịch, giao thông và công nghiệp cũng bị ảnh hưởng khi bão lũ làm hư hại hạ tầng, gây tê liệt nhiều hoạt động kinh tế trong thời gian dài.
Không dừng lại ở đó, tác động xã hội và tâm lý cũng vô cùng lớn. Hàng triệu người buộc phải di tản do lũ lụt hoặc cháy rừng, khiến gánh nặng an sinh xã hội tăng cao. Việc liên tục chứng kiến thiên tai xảy ra khiến nhiều cộng đồng rơi vào tình trạng căng thẳng, lo âu và mất an toàn. Nhiều trẻ em gián đoạn học tập, người lớn mất việc làm tạm thời hoặc lâu dài. Các khu vực nghèo càng trở nên dễ tổn thương hơn vì thiếu nguồn lực để tái thiết sau thiên tai.
Ngoài ra, năm 2025 còn đánh dấu sự gia tăng rõ rệt của rủi ro môi trường lâu dài. Cháy rừng giải phóng lượng lớn khí CO₂, khiến tình trạng ấm lên toàn cầu càng trầm trọng. Lũ lụt và bão mạnh làm ô nhiễm nguồn nước, phá hủy hệ sinh thái vốn đã suy yếu. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng nếu không thay đổi trong cách quản lý môi trường, những hình thái thời tiết cực đoan này sẽ trở thành “bình thường mới” trong những năm tới.
Tổng thể lại, tác động của các kỷ lục thiên tai năm 2025 không chỉ tạo ra những tổn thất ngay lập tức mà còn ảnh hưởng lâu dài đến kinh tế, đời sống và sự bền vững của toàn xã hội. Đây là hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ về tầm quan trọng của việc đầu tư vào hạ tầng chống chịu, phát triển năng lượng sạch và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu.
