Những dấu tích quần thể còn lại
Trên vùng đất Tây Nguyên hùng vĩ, không chỉ có núi rừng bạt ngàn, những con thác trắng xóa hay sử thi huyền thoại, mà còn lưu giữ nhiều dấu tích văn hóa lâu đời. Ở Gia Lai, bên cạnh không gian cồng chiêng, nhà rông truyền thống của đồng bào các dân tộc bản địa, người ta còn tìm thấy những dấu tích kiến trúc của vương quốc Chăm Pa cổ xưa, minh chứng cho một giai đoạn lịch sử giao thoa và phát triển rực rỡ của nền văn hóa từng tồn tại hàng trăm năm.
Tại nhiều địa phương ở Gia Lai, đặc biệt là khu vực An Khê và một số vùng lân cận, giới khảo cổ đã phát hiện dấu vết của các công trình kiến trúc gắn liền với người Chăm cổ. Đó là những mảng gạch nung, chân tháp, bệ thờ, tượng sa thạch… nằm rải rác hoặc bị chôn vùi dưới lớp đất đỏ bazan. Dù không còn nguyên vẹn như quần thể tháp Chàm ở Bình Định, Quảng Nam hay Ninh Thuận, nhưng những dấu tích ấy vẫn đủ để khẳng định rằng người Chăm từng có mặt và để lại dấu ấn văn hóa sâu đậm tại vùng đất Tây Nguyên này.
Các chuyên gia khảo cổ cho rằng, vào thời kỳ cực thịnh, vùng Gia Lai – Kon Tum có thể từng là nơi giao thương, kết nối giữa vương quốc Chăm Pa với các cộng đồng cư dân bản địa. Chính vì thế, việc xuất hiện các di tích kiến trúc, đền tháp là điều dễ hiểu, phản ánh đời sống tín ngưỡng và sự lan tỏa của văn hóa Chăm trong khu vực.
Ý nghĩa lịch sử và văn hóa
Những dấu tích này không chỉ mang giá trị vật chất đơn thuần, mà còn là chứng nhân lịch sử. Nó giúp thế hệ hôm nay hiểu rõ hơn về sự giao thoa văn hóa giữa người Chăm và cư dân Tây Nguyên, về sự lan rộng của kiến trúc Chăm Pa ra ngoài phạm vi miền duyên hải. Mỗi viên gạch, mỗi nền móng còn sót lại đều chứa đựng câu chuyện về kỹ thuật xây dựng tinh xảo, về nghệ thuật điêu khắc gắn liền với tín ngưỡng Hindu giáo đặc trưng.
Điều đáng chú ý, người Chăm cổ thường xây dựng tháp, đền bằng gạch nung với kỹ thuật ghép nối đặc biệt, đến nay vẫn còn nhiều bí ẩn. Một số chi tiết điêu khắc trên sa thạch tìm thấy ở Gia Lai đã phần nào tái hiện hình ảnh thần linh, hoa văn trang trí của vương quốc xưa.
Trước những phát hiện khảo cổ này, ngành văn hóa địa phương đã có những bước đi nghiên cứu, thống kê và định hướng bảo tồn. Tuy nhiên, do nhiều công trình chỉ còn lại dấu tích mờ nhạt, việc khôi phục gần như không thể. Vì thế, cách tốt nhất là bảo vệ những gì còn lại, song song với việc tuyên truyền, giới thiệu để cộng đồng hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa – lịch sử của các di tích.
Việc gắn kết những dấu tích kiến trúc Chăm với du lịch văn hóa Tây Nguyên cũng là hướng đi tiềm năng. Du khách đến Gia Lai không chỉ chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên, thưởng thức không gian cồng chiêng mà còn có thể tìm hiểu thêm về một nền văn minh cổ từng hiện diện nơi đây.
Kết nối quá khứ với hiện tại
Dù dấu tích quần thể kiến trúc Chăm ở Gia Lai hiện nay chỉ còn là những mảnh ghép rời rạc, nhưng chúng vẫn mang trong mình giá trị lớn lao. Đó là lời nhắc nhớ về một quá khứ huy hoàng, là cầu nối giữa nhiều nền văn hóa. Việc tiếp tục nghiên cứu, gìn giữ và phát huy những giá trị này sẽ góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Tây Nguyên nói riêng và di sản văn hóa Việt Nam nói chung.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
📞 Liên hệ
🔗 Website tương
