Giải pháp cho bài toán khan hiếm tài nguyên và phát triển bền vững
Trong bối cảnh nguồn cát xây dựng ngày càng khan hiếm, giá cả biến động mạnh và tình trạng khai thác cát trái phép vẫn diễn biến phức tạp, Bộ Xây dựng cho biết sẽ tập trung nghiên cứu, đánh giá và từng bước ứng dụng các loại vật liệu thay thế cát tự nhiên trong hoạt động xây dựng. Đây được xem là một hướng đi chiến lược, không chỉ nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định cho ngành xây dựng mà còn góp phần quan trọng trong bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế tuần hoàn và bền vững.
Nhiều năm trở lại đây, cát xây dựng trở thành loại vật liệu “nóng” với cung – cầu mất cân đối. Theo thống kê, nhu cầu cát cho xây dựng hạ tầng, nhà ở và các dự án giao thông mỗi năm lên tới hàng trăm triệu mét khối. Trong khi đó, trữ lượng khai thác hợp pháp ngày càng suy giảm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng ở nhiều địa phương.
Bên cạnh đó, việc khai thác cát tràn lan, không kiểm soát đã gây ra nhiều hệ lụy: sạt lở bờ sông, biến đổi dòng chảy, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân ven sông, thậm chí đe dọa hệ sinh thái. Những vụ việc liên quan đến “cát tặc” liên tiếp xảy ra cho thấy áp lực ngày càng lớn từ loại vật liệu này đối với cả kinh tế lẫn môi trường.
Bộ Xây dựng vào cuộc tìm giải pháp
Trước tình hình đó, Bộ Xây dựng khẳng định cần có chiến lược dài hạn, trong đó trọng tâm là nghiên cứu các loại vật liệu thay thế cát tự nhiên. Bộ sẽ phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và các địa phương để đánh giá tiềm năng ứng dụng những nguồn vật liệu khác.
Các loại vật liệu đang được xem xét bao gồm:
-
Cát nghiền từ đá: Được sản xuất bằng cách nghiền nhỏ đá tự nhiên, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, hiện đã được sử dụng ở nhiều công trình.
-
Tro xỉ nhiệt điện, xỉ lò cao: Sau khi xử lý, có thể sử dụng thay thế một phần cát trong sản xuất bê tông và gạch không nung.
-
Cát tái chế từ phế thải xây dựng: Tận dụng nguồn chất thải rắn xây dựng để tái chế thành vật liệu mới, vừa tiết kiệm tài nguyên vừa giảm áp lực rác thải.
-
Cát biển sau khi xử lý: Một số nước đã áp dụng công nghệ rửa mặn, sàng lọc để đưa cát biển vào xây dựng.
Theo Bộ Xây dựng, việc lựa chọn giải pháp nào còn phụ thuộc vào yếu tố công nghệ, chi phí sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng và khả năng triển khai thực tế tại từng địa phương.
Nếu được nghiên cứu và triển khai hiệu quả, việc dùng vật liệu thay thế cát xây dựng mang lại nhiều lợi ích:
-
Đảm bảo nguồn cung lâu dài: Giảm phụ thuộc vào cát tự nhiên vốn ngày càng khan hiếm.
-
Giảm tác động môi trường: Hạn chế tình trạng sạt lở, bảo vệ lòng sông, ven biển và môi trường sinh thái.
-
Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn: Biến phế thải công nghiệp, xây dựng thành nguồn tài nguyên mới.
-
Ổn định thị trường xây dựng: Giảm áp lực tăng giá, hỗ trợ nhà thầu và người dân tiếp cận nguồn vật liệu giá hợp lý.
Mặc dù tiềm năng lớn, nhưng để vật liệu thay thế cát được sử dụng rộng rãi vẫn còn nhiều khó khăn. Trước hết là tâm lý e ngại của nhiều nhà thầu và người dân, vốn quen sử dụng cát tự nhiên. Ngoài ra, một số loại vật liệu thay thế cần công nghệ xử lý tiên tiến, đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu lớn.
Bên cạnh đó, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng đối với từng loại vật liệu thay thế cần được hoàn thiện đồng bộ. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất cũng là yếu tố then chốt để đưa những giải pháp này vào thực tế.
Hướng tới ngành xây dựng xanh và bền vững
Việc Bộ Xây dựng đẩy mạnh nghiên cứu vật liệu thay thế cát xây dựng được đánh giá là bước đi phù hợp với xu thế quốc tế, khi nhiều quốc gia đã áp dụng thành công. Đây cũng là cơ hội để ngành xây dựng Việt Nam chuyển đổi theo hướng hiện đại, bền vững và thân thiện với môi trường.
Nếu các giải pháp nghiên cứu được triển khai đồng bộ, Việt Nam không chỉ giải quyết được bài toán thiếu hụt cát xây dựng, mà còn tận dụng hiệu quả nguồn tài nguyên thay thế, tạo động lực phát triển cho nhiều ngành công nghiệp phụ trợ. Qua đó, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải trong lĩnh vực xây dựng – một trong những ngành tiêu thụ tài nguyên lớn nhất hiện nay.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
📞 Liên hệ
🔗 Website tương tự
