Biển Đông xuất hiện bão mạnh, khó lường và cần được theo dõi sát sao
Với đặc điểm hình thành nhanh, quỹ đạo phức tạp và thời gian tác động ngắn, các cơn bão xuất hiện trực tiếp trên Biển Đông được giới chuyên gia nhận định là vô cùng nguy hiểm. Ông Mai Văn Khiêm – Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia – đã có cuộc trao đổi với báo Tiền Phong để phân tích rõ hơn về mối đe dọa này và nhận định tình hình mưa bão năm 2025 tại Việt Nam.
Thưa ông, vì sao các cơn bão hình thành trực tiếp trên Biển Đông lại cần được đặc biệt lưu tâm?
Việt Nam chịu ảnh hưởng bão từ hai nguồn chính: một là các cơn bão phát sinh từ vùng Tây Bắc Thái Bình Dương, di chuyển qua Philippines vào Biển Đông; hai là những xoáy thuận nhiệt đới – bao gồm bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) – hình thành ngay trên Biển Đông. Nhóm thứ hai chính là mối nguy lớn hơn bởi diễn biến rất khó lường và thời gian chuẩn bị ứng phó ngắn ngủi.
Không như các cơn bão “di chuyển từ xa vào” giúp có thêm thời gian theo dõi, các hình thái nhiệt đới phát sinh nội địa trên Biển Đông thường tăng cường nhanh chóng, tiến sát đất liền trong thời gian ngắn và đổ bộ bất ngờ, đặc biệt nguy hiểm nếu rơi vào khu vực đông dân cư hoặc tàu thuyền đang hoạt động ngoài khơi.
Một minh chứng điển hình là cơn bão số 1 vừa qua: chỉ trong vòng vài giờ ngày 10/6, ATNĐ hình thành trên Biển Đông và nhanh chóng mạnh lên, gây mưa dông diện rộng tại Huế, Đà Nẵng. Từ tối 10 đến ngày 13/6, khu vực Trung Trung Bộ hứng chịu một đợt mưa lũ lịch sử, đặc biệt tại Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam và Quảng Ngãi. Điều này cho thấy tính cấp bách và bất ngờ của loại hình thiên tai nguy hiểm này.
Các yếu tố khí hậu nào đang chi phối xu hướng hình thành bão trên Biển Đông, thưa ông?
Từ dữ liệu thống kê khí tượng thủy văn giai đoạn 1994–2024, chúng tôi ghi nhận rõ mối liên hệ giữa số lượng bão/ATNĐ và các pha ENSO (hiện tượng dao động nhiệt độ bề mặt nước biển ở Thái Bình Dương):
-
Giai đoạn ENSO trung tính ghi nhận số lượng bão/ATNĐ hình thành trên Biển Đông cao nhất: 70 cơn (chiếm 29,3% tổng số).
-
Năm La Nina có tần suất gần tương đương.
-
Trái lại, trong những năm El Nino, số lượng bão giảm mạnh, chỉ 39 cơn (16,3%).
-
Đáng chú ý, các năm ENSO chuyển pha – ví dụ từ El Nino sang La Nina hoặc ngược lại – thì số lượng bão/ATNĐ lại giảm mạnh nhất, chỉ còn 24 đến 37 cơn.
Hiện nay, ENSO đang ở pha trung tính – đồng nghĩa với khả năng cao xuất hiện nhiều hình thái nhiệt đới trên Biển Đông. Thực tế đã cho thấy hai xoáy thuận đầu tiên trong năm 2025 – bao gồm bão số 1 và một ATNĐ khác – đều hình thành ngay tại khu vực này.
Dự báo mùa mưa bão năm nay sẽ diễn biến như thế nào và đâu là những vùng cần đặc biệt chú ý?
Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mùa mưa bão năm 2025 dự báo diễn ra ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm. Cụ thể, dự kiến sẽ có từ 10 đến 13 cơn bão/ATNĐ hoạt động trên Biển Đông, trong đó khoảng 4–5 cơn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam.
Về mức độ ảnh hưởng:
-
Trên biển, bão và ATNĐ sẽ gây gió mạnh, sóng lớn, biển động dữ dội – đe dọa an toàn tàu thuyền, hoạt động đánh bắt và giao thông hàng hải.
-
Trên đất liền, bão thường kéo theo mưa lớn, gió giật mạnh, làm tăng nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại miền núi, và ngập úng diện rộng tại các đô thị và vùng trũng thấp.
Rủi ro càng nghiêm trọng nếu mưa bão kết hợp với các hình thái thời tiết bất lợi khác như dải hội tụ nhiệt đới hay gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh.
Giải pháp nào để ứng phó hiệu quả trước mùa mưa bão đầy thách thức này?
Trung tâm khuyến cáo các địa phương, đặc biệt là khu vực ven biển, đồng bằng và miền núi, cần theo dõi sát sao các bản tin dự báo thời tiết chính thức. Đồng thời, cần chủ động rà soát và triển khai các phương án ứng phó thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”, nâng cao năng lực phòng ngừa và giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Đối với khu vực biển, cần tổ chức quản lý tốt hoạt động của tàu thuyền, chủ động sắp xếp kế hoạch di chuyển và nơi trú tránh an toàn, phù hợp với từng tình huống thời tiết cụ thể.
Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi sát sao tình hình, đặc biệt là các hình thái nguy hiểm trên Biển Đông, và cập nhật thường xuyên đến người dân, cơ quan chức năng nhằm phục vụ tốt nhất công tác phòng chống thiên tai trong suốt mùa mưa bão 2025.
Trân trọng cảm ơn ông về những thông tin quý báu!
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
📞 Liên hệ
🔗 Website tương tự
